mkidn Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca nimit logo

 

30 sierpnia 2019 r. na początku koncertu wysłuchaliśmy utworów wykonanych przez Piotra Wilczyńskiego na organach i klawesynie.

Nicolas de Grigny (1672-1703) był francuskim organistą, działał w okresie baroku, pochodził z Reims. Całe swe życie związał ze służbą muzyce organowej. Piastował zaszczytne stanowisko organisty tytularnego w słynnej gotyckiej katedrze Notre Dame w Reims, podobnie zresztą jak jego przodkowie – ojciec, dziadek i wuj, którzy także byli tamtejszymi organistami. Grigny był jednym z prekursorów organowej muzyki francuskiej, która odrywała się w swojej tematyce od nurtu religijnego i wkraczała na drogi nowych odkryć fakturalnych i brzmieniowych.

Na moment przenieśmy się z XX wieku do dawniejszych czasów. Girolamo Frescobaldi (1583-1643) należał do wybitnych twórców muzyki klawiszowej (organowej i klawesynowej) swoich czasów. Jego najsłynniejszy zbiór to Fiori musicali zawierający improwizowane kompozycje organowe do wykonywania pomiędzy częściami mszy dla ubarwienia nastroju nabożeństwa i wzbogacenia modlitwy. Utwór, który znalazł się z naszym programie, pochodzi ze zbioru partit i toccat tego kompozytora opublikowanych w roku 1637.

Sir Ralph Vaughan Williams to jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki angielskiej XX stulecia. Żył w I połowie XX wieku. Był nie tylko wybitnym kompozytorem, twórcą 9 symfonii i wielu utworów orkiestrowych (niektóre z nich mają oryginalne tytuły i pozamuzyczne odniesienia np. symfonia morska, londyńska, antarktycka), ale też prawdziwym spiritus movens brytyjskiej muzyki współczesnej. Popularny i lubiany, edukował młodych kompozytorów, animował życie muzyczne, pisał teksty o muzyce. Postulował twórczość zgodną z własną wyobraźnią i wrażliwością. Zachęcał młodych, aby muzyką wyrażali prawdę o świecie.

Drugą część koncertu wykonał Chór Camerata pod dyrekcją Honoraty Cybuli. Na początku usłyszeliśmy motet Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. Twórca ten, zwany polskim Haendlem, to mistrz muzyki wokalnej i wokalno-instrumentalnej przełomu XVII i XVIII wieku (zm. w 1734 r.), kompozytor i kapelmistrz. Działał głównie w Krakowie, związany był z kapelą królewską na Wawelu. Wsławił się znakomitymi utworami na chór a cappella, które nawiązywały do renesansowej polifonii. Komponował jednak także muzykę odpowiadającą tendencjom swoich czasów –wokalno-instrumentalną, utrzymaną w nowym stylu koncertującym, zwanym wówczas stile moderno. Jedną z kompozycji skłaniających się do pierwszego kierunku twórczości Gorczyckiego, czyli tradycji, stworzoną w stile antico (czyli w dawnym stylu) jest motet Omni die dic Mariae, który usłyszeliśmy. Dostojny, majestatyczny, doskonale brzmiący w swej perfekcyjnej harmonii, jest przykładem połączenia wyrafinowanego stylu kompozytorskiego z przesłaniem modlitwy ku czci św. Maryi Panny, która towarzyszy wiernym w każdym dniu ich ziemskiej wędrówki.

Lodovico da Viadana pochodził z włoskiej Mantui, żył i tworzył w latach 1560-1627, u schyłku renesansu i na początku baroku. Viadana był kapelmistrzem w Mantui i w Wenecji. Tworzył utwory religijne (psalmy, msze, litanie), a także kompozycje w nowym stylu koncertującym. Wśród nich znalazły się koncerty na 4 głosy wokalne z towarzyszeniem organów. W koncertach tych Viadana użył terminu basso continuo dla określenia podstawy harmonicznej kompozycji, tworzącej jej warstwę fundamentalną, realizowaną zwykle przez klawesyn lub organy. Przykładem takiego utworu jest Exultate just.

Quirino Gasparini był niemal rówieśnikiem Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, żył w latach 1721- 1778. Pochodził z okolic Bergamo. Jako maestro di cappella (dyrektor muzyczny) głównego kościoła w Turynie tworzył i wykonywał głównie muzykę religijną, z której najbardziej znane jest jego Stabat Mater. W jego muzyce słychać już cechy stylu klasycznego. Gasparini był także twórcą oper. Prawdopodobnie jedną z nich poznał nastoletni Mozart podczas swojej podróży do Mediolanu w 1770 roku. Kompozycję Adoramus te, Christe Gaspariniego wykonali dla nas Chór Camerata.

Dymitr Bortniański należy do przedstawicieli muzyki ukraińskiej i rosyjskiej XIX wieku. Jego przodkowie pochodzili z Łemkowszczyzny, z okolic miejscowości Bartne, gdzie dziś stoi pomnik kompozytora. On sam urodził się na Ukrainie, a kształcił w Rosji i na zachodzie, m.in. w Wenecji. Wiele lat spędził we Włoszech, gdzie wystawiał swoje opery. Później osiadł w Petersburgu jako dyrygent carskiego zespołu chóralnego. To on jako pierwszy połączył zdobycze muzyki klasyczno-romantycznej z rosyjskim śpiewem cerkiewnym. Był obdarzony przepięknym głosem, już jako młodzieniec został zwerbowany do chóru carskiego. Tak więc jego zamiłowanie do komponowania muzyki chóralnej wyrastało z własnych, śpiewaczych doświadczeń. Pozostawił liczne utwory przeznaczone na nabożeństwa roku liturgicznego, a swój talent wyraził najpełniej w koncertach wokalnych na chór a cappella, których stworzył ponad 50.

Stanisław Moniuszko gościł już w programie naszego festiwalu kilkakrotnie. Jednak w roku dwusetnej rocznicy urodzin tego kompozytora z jego muzyką obcujemy jak najczęściej i jak najchętniej. Modlitwa Ojcze nasz, napisana w formie czterogłosowej pieśni na chór z towarzyszeniem organów, jest jedną z kameralnych kompozycji Moniuszki o niezwykłym roku. To raczej późny utwór Moniuszki, napisany w 1862 roku (kompozytor zmarł w 1872). Można przypuszczać, że utwór ten stał się wyrazem uczuć religijnych kompozytora, które były dla niego niezwykle ważne w całym życiu.

Alleluja na chór Gordona Younga – amerykańskiego kompozytora i organisty, który tworzył w XX wieku, to kompozycja chętnie wykonywana przez chóry jak świat szeroki. Błyskotliwa, skomponowana w duchu kunsztownych anglosaskich śpiewów w stylu anthem, porywa swym wdziękiem.

Giuseppe “Bepi” de Marzi, Signore delle cime to utwór włoskiego kompozytora muzyki chóralnej i dyrygenta chórów urodzonego w 1935 r. o nazwisku Giuseppe de Marzi. Utwór napisany został w roku 1958 i był upamiętnieniem przyjaciela kompozytora, który zginął we włoskich Alpach. Tekst jest modlitwą błagalną do Boga o wsparcie, pomoc, zmiłowanie. Signore delle cime oznacza Władca szczytów. Ten zwrot usłyszymy w tekście kompozycji. Sam utwór nawiązuje do muzyki tradycyjnej. Ze względu na swą melodyjność i łagodne harmonie zdobył wielką popularność i dziś chętnie gości w repertuarze zespołów chóralnych.

Ola Gjeilo to norweski pianista i kompozytor urodzony w roku 1978. Studiował w Oslo, Londynie i Nowym Jorku. Komponuje głównie muzykę chóralną. Album „Northern Lights” (światła Północy) z muzyką chóralną został wyróżniony w kategorii wokalna muzyka klasyczna. Jego utwory inspirowane są klimatem północy i naturą, znajdujemy w nich wiele odniesień do światła, barwy i nastroju. Kompozycja Ubi caritas nawiązująca do modlitewnego tekstu (Tam gdzie miłość jest i dobroć, tam mieszka Bóg) należy do tego nurtu.

Radość ze zmartwychwstania Pańskiego stała się tematem przewodnim wielu kompozycji chóralnych na przestrzeni wieków. Dziś usłyszeliśmy jej interpretację w utworze: J. Wojciechowski, Alleluja Surrexit Christus Walijski kompozytor Karl Jenkis urodzony w 1944 roku łączy w swej twórczości wpływy jazzu, muzyki celtyckiej, muzyki filmowej, a także new age. Zaczynał swą przygodę jako oboista, grał w zespole rockowym. Z czasem zaczął komponować, eksperymentując z różnymi gatunkami sztuki dźwięków. 

 

W koncercie uczestniczyło około 300 osób.

 

 
fot.: Grzegorz Stępień

Kontakt

Sanktuarium Matki Bożej
Św. Lipka 29
11-440 Reszel

tel.: 573 803 142
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Parafia Rzymskokatolicka
pw. Nawiedzenia NMP

Św. Lipka 29
11-440 Reszel

tel.: 89-755-35-12 (czynny w godzinach pracy kancelarii parafialnej)

O sanktuarium

Święta Lipka - to sławne Sanktuarium Maryjne, którego kustoszami od kilku już wieków są ojcowie i bracia jezuici, leży na północnym krańcu Polski, w odległości około 70 kilometrów na północny wschód od Olsztyna i 6 kilometrów na wschód od Reszla oraz 14 km na południowy zachód od Kętrzyna. Początki Sanktuarium Maryjnego sięgają XIV w.

Szukaj na stronie

© Święta Lipka - Sanktuarium Maryjne o. Jezuici 2024
Wykonanie: Solmedia.pl